Chim Gõ Kiến

Tác giả: Khải Nguyên HT

Hoài bão giả thí hoài bão thật.
(triết ngôn dân dã)

Hai người cưỡi ngựa đi trong khoảng rừng cháy nham nhở. Rừng cây chết lặng, lá cây như nép vào nhau. Người đội mũ vải có lưỡi trai khoác khẩu AK. Người đầu trần mang khẩu súng thể thao và một cái ống nhòm. Họ chỉ trỏ, quan sát những cây cổ thụ rải rác đó đây chỉ hơi bị sém lá và bàn bạc nho nhỏ. Nom họ có vẻ ung dung và phởn phơ. Chợt "tộc, tộc, tộc"… tiếng chim gõ kiến nổi lên. Tiếng dội mơ hồ tựa gió vừa động lá.

Cây khẽ cựa mình và đôi ngựa rung bờm. Người đội mũ vải máy người đầu trần. Hai người xuống ngựa nhẹ chân đi về phía có tiếng chim. Như có phép lạ, cây vàng tâm ở đó không bị ngọn lửa đụng tới một phiến đá nhỏ. Để ý nhìn, có thể thấy quanh cây quang quả như đã được dọn trước một vành đai an toàn. Hai người rón rét đi vòng quanh gốc cây ngấp nghé nhìn lên.

Tiếng gõ đã im. Chẳng có dấu hiệu gì tỏ ra là có chim chóc trên cây. Người đầu trần đưa ống nhòm lên mắt sục sạo. Kia rồi! Một chú chim màu xám tít trên cao, hai chân bám vào thân cây, cái mỏ dài của nó đang tì vào vỏ cây. Có lẽ lúc này cái lưỡi dài thon, sắc nhọn và dễ uốn thành cái móc của chim đang khoan vào khe hở trong vỏ cây, cố lọt vào trong cái đường hầm lắt léo của con sâu nào đó để lôi nó ra. Người đầu trần trỏ cho người kia thấy. Anh này nâng khẩu A.K., nhưng người đầu trần ra hiệu ngăn lại:
- Nát mất. - Tiếng anh ta thoảng như tiếng khấn - Để còn sấy khô đưa vào phòng truyền thống.

Anh ta chỉ khẩu súng thể thao và gần như không cần ngắm, nổ ngay một phát. Anh ta vốn là tay thợ săn nghiệp dư cừ khôi. Con chim chỉ hơi động cánh rồi im lìm, cái đầu nghiêng nghiêng một bên ngó nhìn xuống dưới. Anh thợ săn lầm bầm một câu chửi tục, thay viên đạn mới lẩy một phát nữa. Vỏ cây toác ra một miếng nhỏ sát dưới đuôi chim. Con chim vẫn bất động như chọc tức.

Người đội mũ gạt người đầu trần ra bên, giương khẩu súng của mình ngắm cẩn thận rồi kéo luôn một băng đạn. Cả một mảng lớn vỏ cây văng ra lao xuống hai bộ mặt đang nghếch lên. Hai người dạt ra tránh và đều ng• sõng soài, hai khẩu súng dằn mạnh xuống đất kêu đánh "bộp". Hú vía! Không ai hề hấn gì. Họ lồm cồm bò dậy và cùng trố mắt ra: con gõ kiến xám đầu đỏ đã chết cứng tự bao giờ, hẳn là từ phát đạn đầu, chân vẫn quặp chặt vào mảnh cơ thể của cây vàng tâm.

* * *

Khi ánh ngày vừa hửng thì trong các tán lá rừng đã lao xao gió và rộn rã tiếng chim. Họ nhà gõ kiến có thể sánh ngang những viên chức nề nếp, cần mẫn, năng nổ và có lương tâm nhất. Nhưng chúng quá khiêm tốn đến mức nhút nhát và an phận. ít ai được trông thấy chúng.

Tộc, tộc, tộc,… Chà! Chú mày đúng giờ khiếp. - Chị liếc nhìn đồng hồ tay mỉm cười một mình - mổ liên hồi ra cái điều ta đây tích cực. Nhưng chú mày có công hay có tội chưa được phân định đâu. Chị nhớ đến các cuộc tranh luận dai dẳng trong đội tu bổ và khai thác rừng. Cả vạt rừng này hình như chỉ có một con gõ kiến, và ai cũng đinh ninh nó là con trống. Chẳng biết tổ nó ở đâu?

Nó có bạn đời không? Nó mổ để làm gì? Số đông cả quyết rằng gõ kiến chuyên săn lùng sâu bọ, côn trùng và kén của chúng, lắm khi còn mổ các tổ mối; nó là loài có ích. Đội trưởng, một người thích săn bắt từ thú đến chim, thì buộc tội gõ kiến là quân phá hoại. "Này nhé! - Anh ta đưa tay dứ dứ như những khi đăng đàn diễn thuyết - Nó khoét thân cây làm ổ có ảnh hưởng đến cây không nào?

Nó mổ vỏ cây suốt ngày tránh sao khỏi làm hư hại cây! Nó mổ tìm gì? Nó xua đuổi và tiêu diệt kiến là loại bảo vệ cây chống sâu bọ, nhất là kiến đỏ". Còn đội phó từng giữ kho ở Trường Sơn thì nói với giọng không cho ai nghi ngờ: "Bảo gõ kiến mổ cây để tìm kiến ăn là láo khoét. Tôi đã từng quan sát rồi. Nó gọi bạn tình đấy". Cần một nhà sinh học có kinh nghiệm hoặc một "nhà kinh nghiệm" có kiến thức sinh học may ra mới phân giải được.

Làm việc trong rừng bạt ngàn cây cao bóng cả mà con người không cảm thấy bé nhỏ và đơn độc nhỉ? - Chị thầm nghĩ - Nếu hiểu được đời sống của rừng, nghe được những tiếng nói riêng của rừng thì sẽ là một niềm vui lớn. Tiếc là mình còn đang rất lơ mơ về chuyện này. Đó! Lại đang "tộc, tộc, tộc,…". Khoảnh rừng như ấm hẳn lên. Có tiếng dẫm mạnh trên cành lá khô phía sau, nét cười trên gương mặt chị nhòa mất. Không ngoảnh lại nhưng chị cũng biết người đó là ai rồi. Tầm này đội trưởng đội ba hay xuống kiểm tra, đôn đốc các tổ và người công tác lẻ rải rác trong các vạt rừng được giao.

Anh ta thường cưỡi ngựa, đeo súng săn, có cả một chiếc ống nhòm lủng lẳng trước ngực. Như là một bức biếm họa người đi săn mô phỏng từ một bộ phim nước ngoài nào. Cũng có khi anh ta mang khẩu súng thể thao. Đó là những khi anh ta không chủ định đi lùng muông thú. Thiếu phụ giật mình vì tiếng ngựa hí gần ngay sau lưng. ít khi đội trưởng dừng lại nơi chị. Thoảng qua là một câu hỏi han chiếu lệ. Dẫu rằng sau đó chị khó lấy lại được sự thanh thản và ánh mắt sắc của đội trưởng như vẫn dán vào từng động tác của chị - cái mặc cảm của người bị theo dõi, chị vẫn lấy thế làm mừng, bởi chị không biết cách ăn nói với cấp trên các loại sao cho phải đạo. Chồng chị thường phiền lòng vì nhược điểm ấy của chị. Hôm nay anh ta cần gì mình nhỉ.

Hay là vì cái chuyện hôm ấy? Chiều hôm ấy, chị nán lại sau buổi làm việc và bắt gặp đội trưởng đi "sát quần chúng" trở về. Vắt ngang trên yên ngựa phía trước là một con gấu chó. Loại thú này gần bị tuyệt diệt nên đã có nghiêm lệnh cấm săn bắt do chính giám đốc lâm trường truyền đạt. Chị là thành viên của hội bảo vệ môi sinh. Nhưng lúc đó chị đã quay đi vờ như không nhìn thấy rồi mà! Chị đâu biết rằng ngay tối đó, đội trưởng đã đến nhà riêng giám đốc biếu bốn bàn chân gấu - món đặc sản ngày xưa thường chỉ xuất hiện trên bàn tiệc của các bậc vua chúa. Giám đốc chẹp chẹp miệng:

"Cơ quan bảo vệ động vật quý hiếm mà biết thì chết đấy!" Rồi cười lên khà khà. Ông ta ngừng cười, thân mật ghé mặt lại gần mặt cấp dưới: "Này! Mật gấu thấm vào giấy bản hong khô để dành là quí lắm, có giá lắm đấy nhá". Đội trưởng nắm bắt ngay được ý tứ của thủ trưởng.
Tối hôm đó chị phàn nàn với chồng:
- Họ phá rừng chưa đủ, lại còn phóng tay diệt chim, thú quí hiếm.