Chị Yên

Tác giả: Nghiêm Lương Thành

Ngại thật, đứng ngần ngừ một lúc trước cửa phòng "Tổng hợp", nhưng rồi bí quá, cuối cùng tôi cũng đánh liều đẩy cửa bước vào. Hai tay xoa xoa vào nhau, bước đi rón rén, mặt mũi đáng thương, y trang ngoại mạo của một kẻ có việc xin xỏ, cầu cạnh.
- Chị cho em một ít giấy in - Tôi nói trong hơi thở.
- Cậu ăn giấy đấy à? Tuần trước tôi vừa xuất cho cậu một ram kia mà!
- Thật mà chị, có việc cần gấp, em phải in ngay cho nó kịp.
- A! Cậu đem công việc ra dọa tôi đấy hả! ... Cậu không định nói là Vụ trưởng hay Bộ trưởng đang giục đấy chứ?! Thôi, ra đi cho tôi làm. Việc mang ùn đống lên đây này.
Biết có nói nữa cũng chẳng ăn thua, tôi lủi thủi bước ra. Quả thực, tuần trước tôi đã dùng giấy để in cho thằng em cái Luận văn tốt nghiệp. Cái bà này "cáo" thật, đố có ai lừa được! Thế là tôi đành phải hậm hực chạy vội ra phố, đến cửa hàng văn phòng phẩm, tự giác bổ sung ngay để lấy cái làm.

Đấy là chị Mai Yên của vụ kế hoạch chúng tôi, liên tục là gái tân trong ba mươi tám năm liền. Cái tên, xét về mặt mỹ thuật, hoàn toàn không có gì khớp với một khuôn mặt bình thường, chưa bao giờ dùng kem dưỡng da của chị. Nếu có cái gì tương xứng với khuôn mặt này, thì đó chính là cái mũi hơi bè và có kích thước trên trung bình một chút. Bộ phận "tổng hợp" chỉ có mình chị. Một lần phải khai lý lịch bổ sung, chị lúng túng hỏi mọi người nên điền như thế nào vào mục "Công việc đang làm" cho nó đúng. Cậu Thắng bảo: văn thư vụ. Cậu Quỳnh không đồng ý: Thế còn quản lý tài sản, lo tiếp tân, đoàn ra đoàn vào ... thì sao? Thấy vậy, anh Cát, vụ trưởng bảo: Cứ ghi là tổng hợp. Thế là cái buồng có mỗi một mình chị ngồi với một lô lỉnh kỉnh những máy vi tính, máy phô tô, máy fax, điện thoại cùng những tủ những giá tài liệu lưu trữ và tả pí lù các thứ văn phòng phẩm được gọi là "Phòng tổng hợp". Phòng này chỉ ai có việc mới đến nên thường không được vượng khí cho lắm.

Người ta ngại chị, bởi trong công việc ai chả có lúc sai nguyên tắc. Mà sai ở đâu thì không biết, nhưng với chị ấy thì nhận được một "bài học" là cái chắc. Mức độ chát chúa của bài học thì còn phụ thuộc vào thái độ thành khẩn của người đó. Mà đời này có mấy ai chịu mất mặt bao giờ, cho nên cái sự thành khẩn cũng là một thứ hiếm hoi lắm; đối với người ít coi trọng uy tín của bản thân, đã thuộc cái nết của chị, cái sự này cũng chỉ xảy ra thực sự khi chỉ có hai người với nhau. Mà cái chị này, phụ nữ gì mà thiếu tế nhị, thiếu tâm lý: chẳng bao giờ đếm xỉa gì đến cái sỹ diện vĩ mô của cánh đàn ông. Về nguyên tắc, đối với một người phụ nữ chưa hề ký tên vào giấy giá thú như chị, đấy là điều kỵ lắm, cũng  hệt như ngày xưa, phải luôn tỉnh táo để tránh, không dùng những từ có khả năng gây ra sự phạm thượng đối với các bậc Quốc phụ. Ngay cả anh Cát, một lần trách chị tại sao tiếp khách nước ngoài lại cũng sơ sài như tiếp khách trong nước, thì nhận được ngay một câu "đích đáng": "Về mặt con người, nước ngoài hay nước trong là như nhau! Tuy là dân kinh doanh, mấy người Nhật ở Phúc Yên còn biết nói câu Tôi yêu Việt Nam nữa là ... ". Quá đúng, quá đã! Nhưng sao chị lúc nào cũng cứng cỏi quá thể như thế? Không biết nể mặt vụ trưởng lấy một chút, mà có mất gì của nhà mình đâu?! Vì thế, người ta ít đùa với chị và đặc biệt, nếu hãn hữu chuyện ấy có xảy ra thì cũng chưa thấy ai dám cả gan đùa tay đôi với chị. Bọn trẻ gọi phòng tổng hợp của chị là "Trạm cao áp". Cánh đàn ông lớn tuổi hơn thì dí dủm truyền cho nhau và rất lấy làm tâm đắc cái câu đã được đẩy lên tầm "Bộ ngữ": "Thứ nhất Mai Yên, thứ nhì điện giật!".

Nói cho đúng ra, làm gì có ai hoàn chỉnh, dù là chỉ xét trên một khía cạnh nào đó như cái thói thẳng thừng, không bao giờ quan tâm đến thái độ người nghe hay cái nết sòng phẳng, chính xác tăm tắp như một cái máy chẳng hạn. Ai cũng ước mơ mình sẽ trở thành một người hoàn chỉnh. Sao lại dại thế?! Bởi, nếu được vậy thì lúc đó chúng ta còn biết nói gì với nhau nữa đây? Bộ não sẽ có khả năng bị tê bại, cái lưỡi sẽ có khả năng bị thoái hoá; các văn sỹ, nhạc sỹ cùng tất cả các loại sỹ sẽ lâm vào tình trạng lúng túng, chẳng biết mình phải làm gì, bắt đầu từ đâu nữa! Và, biết đâu, cái sự khập khễnh, cái sự không hoàn chỉnh ấy lại chẳng phải là ân tứ lớn nhất mà Trời ban cho loài người dại dột chúng ta đó sao?! Vì thế, ngay cả chị Yên cũng không phải là ngoại lệ. Nhưng cái việc khập khễnh này của chị, oái oăm thay, sao không chọn ai mà lại chọn đúng anh Cát mà bộc lộ kia chứ.

Tôi, một gã trai khoẻ mạnh, không giầu, cũng chẳng nghèo, giận ai thì hầm hầm hụi hụi ra mặt và, cho đến bây giờ, đang đạt danh hiệu ba mươi nhăm năm trai tân. Tôi không thích điểm này chỉ vì đã giống thì phải giống những kẻ hay ho, chứ ai lại đi giống cái bà chị này! Là người đang vươn tới và cố gắng thể hiện một phong cách sống đàng hoàng, thế mà thỉnh thoảng tôi vẫn bị bà ấy rót nước lạnh lên đầu trước mặt toàn thể bàn dân thiên hạ: "Hút thuốc in ít thôi. Tôi mà còn bắt gặp hút trong phòng thì cứ liệu. Ai lại phòng làm việc mà mở cửa vào là cứ thấy hôi mù cả lên!". Còn anh Cát, tuổi đã ngoài năm mươi, là "típ" người thật thà, hiền hậu, hay giúp người. Vì cái tội thật thà, nên tiếng là vụ trưởng một vụ quan trọng trong Bộ - khối kẻ mới trông thấy từ xa mà cái lưng đã tự tiện còng xuống từ lúc nào không rõ - mà cuộc sống gia đình cũng vẫn eo hẹp lắm. Cũng chỉ vì có mỗi thế mà người vợ đã bỏ ba bố con anh để đi tìm một miền đất mới; Không như ngày xưa, phụ nữ bây giờ người ta động lắm! Xoá bỏ bao cấp, cuộc sống nói chung của người dân đã khá hơn, nhưng anh vẫn ăn bữa trưa trong cái cặp lồng ọp ẹp còn rơi rớt lại từ cái thời vừa bị xoá bỏ ấy.

Mọi người góp ý thì anh cười cười, chống chế: "Tiền học các thứ của bọn trẻ bây giờ cao lắm. Giá cả thì cứ lên ... như thế. Với lại, tôi quen thế này từ lâu rồi!". Động lòng trắc ẩn, thỉnh thoảng cái nhà chị Yên, khô như một thứ "nghị định", mua cho anh lạng giò hay tý thịt quay hoặc nấu thứ gì đó từ nhà, đem đến đặt cạnh chiếc cặp lồng để anh ăn thêm. Một lần, anh không nhận, liền bị một cú "cao áp" làm co dúm người lại: "Sao lại thế, anh nghĩ tôi làm thế này để nịnh anh chắc?! Không chịu ăn, ốm ra đấy, làm khổ con khổ cái; anh cho thế là hay à!". Trước đấy, một lần tình cờ, cậu Thắng trông thấy cái sự ấy liền kể cho mọi người cùng phòng và, để kết luận, cậu gật gù: "Giá mà ... thì ra bà chị cũng biết cách ứng xử với sếp lắm!". Mọi người cũng gật gù, nhếch môi, thả ra những cái cười đồng cảm chí thiết.

Người ta gật gù, người ta mỉm cười bí hiểm, như thể chỉ có cách thể hiện ấy mới có thể tách bạch rõ ràng mình với cái típ người xấu xa kia và nếu có thể diễn đạt thành lời thì chắc hẳn sẽ là: Chà! Thế mà cứ tưởng ... Tôi ý à ... nhất là bét! Không bao giờ đâu nhé! Còn cậu Quỳnh, lẳng lặng đứng dậy, dùng khoeo chân khẽ ẩy chiếc ghế ra phía sau và tiến lại gần Thắng, đặt một tay lên vai người đồng sự rồi quay lại phía mọi người, thủng thẳng: Tôi là người có đạo. Trong Kinh Thánh có một chuyện, nhân đây xin kể giúp vui, đại để thế này: Khi Jesus từ núi Ôlive trở về đền thờ, một đám người Pharisi dẫn một người đàn bà tới trước mặt người và nói: "Thưa Thầy, người đàn bà này bị bắt quả tang về tội ngoại tình. Vả, trong luật pháp Môidơ đã truyền cho chúng ta hãy ném đá người dường ấy. Còn ý Thầy thế nào?". Jesus không đáp mà cúi xuống, lấy ngón tay viết lên mặt đất. Vì họ cứ hỏi mãi nên Ngài đứng thẳng dậy mà bảo họ rằng: "Ai trong các ngươi là vô tội, hãy ném đá vào nàng trước đi!". Rồi Ngài lại cúi xuống, viết lên đất. Chúng nghe vậy đều đi ra từng người một, từ già đến trẻ. Còn Jesus ở lại một mình với người đàn bà vẫn đứng giữa đó và phán cùng nàng rằng: "Người đàn bà kia ơi, chúng đâu rồi? Không ai định tội ngươi sao?". Nàng đáp rằng: "Thưa chúa, không ai hết". Jesus mới phán rằng: "Ta cũng không định tội ngươi; Hãy đi và từ rày đừng phạm tội nữa!" [1]. Nghe xong câu chuyện, tôi cảm thấy mặt mình gợn sạn. Chà, cái cậu này! ...

Thời bây giờ, khác trước nhiều lắm. Người ta quan tâm nhiều đến chữ tâm, cái chữ mà mới đây thôi, trong khoảng ba bốn chục năm vừa rồi, ít người nhắc tới. Có người lý giải rằng cái đó, lúc bấy giờ thì có mà đầy rẫy, đâu đâu chả có, quá bình thường nên chẳng ai nói tới làm gì. Nghe vậy thì biết vậy, hơi đâu mà tranh luận, mà cãi nhau; chứ nói thế, chẳng hoá ra ngày nay chúng ta sống thiếu tâm chắc? Bố bậy! Thì đấy, cứ quan sát thì biết: Thời buổi này người ta sống có tình có nghĩa lắm, mọi người đều quan tâm đến nhau nhiều hơn. Hễ người quen chẳng may bị ốm đau, không ai biết mà lại không đến cùng với những lời hỏi thăm ân cần. Hễ nhà nào có việc hiếu, không hẹn mà ai cũng có mặt để tỏ tình chia xẻ, cảm thông sâu sắc, hào phóng thủ thỉ hoặc đọc vang những điều cao cả ngợi ca kẻ xấu số. Cảnh tượng bi ai khiến ngay cả hiếu chủ cũng phải động lòng ghen tỵ và làm cho những quả tim sắt đá nhất cũng phải rưng rưng, run rẩy. Những người trong nhà có việc hỷ như cưới gả, tân gia, đỗ đạt, thọ mai ... cũng vậy, họ rộng lòng, hào hiệp mời tất cả, kể cả những người chỉ quen biết sơ sơ. Chưa bao giờ mối giao cảm cộng đồng lại đạt đến độ đại đồng cao đến thế. Tất nhiên, tuy là thiểu số, nhưng những người chưa tốt thời nào mà chẳng có. Vì vậy, kỹ thuật "Bà con ơi, tôi là người sống có tâm lắm!" cũng được đẩy lên một tầm cao mới, quyết không thể xem thường!

Khi người ta đã vào cái tuổi "đầu năm", về mặt sức khoẻ, thậm chí cả tuổi thọ, không thể nói mạnh được như hồi còn ở "đầu ba". Cứ xem như anh Cát thì rõ, khỏi phải "ný nuận" dài dòng. Vừa mới ký thông báo kế hoạch điều chỉnh vốn xây dựng cơ bản giữa năm còn chưa ráo mực, thế mà, nhoằng một cái, đã phải đi cấp cứu, hôn mê đã mấy ngày rồi. Thì ra anh mắc chứng tiểu đường đã từ lâu, nhưng ngại phiền đến mọi người, nên giấu biệt, không ai biết. Cả bộ xôn sao, điểm nóng nhất là vụ tôi. Người ta hò nhau đi thăm. Những cái phong bì, những túi quà đắt tiền bay vèo vèo, tới tấp vào bệnh viện, đến tận tay thằng con trai cả đang học lớp 12 của anh. Người thì oang oang bằng những thông tin mới cập nhật về "chiến hữu" của mình; kẻ thì nhỏ nhẹ thông báo những biến chuyển về bệnh trạng của anh cho nhau mỗi khi ở viện về. Cảnh tượng thật cảm động!