Anh khoan khoái rít liền mấy hơi thuốc lá sâu xuống tận đáy lòng đang rỗng rễnh, khiến nó cuộn rực như nâng cả người lên bay bổng.
- Ngày xưa mẹ cháu cũng hay uống trà lắm - Bé gái nhìn vẻ mặt ngây độn của anh chăm chú - Nhưng mẹ cháu không uống như chú đâu.
- Mẹ cháu đâu rồi?
Bé gái lắc đầu nhìn ra ngoài cửa sổ.
- Cháu không biết!
- Thế nhà bé con ở đâu cũng không biết à?
Bé con bật cười. Nụ cười cứ tươi rói như không thể cười khác được.
- Chú hỏi buồn cười thật đấy. Nếu biết thì cháu phải về nhà chứ.
Cháu chỉ nhớ hồi còn bé mẹ hay đưa cháu ra công viên chơi buổi tối. Mẹ để cháu chơi ở chỗ các bà bán trà có cái đèn dầu ấy, còn mẹ vào công viên một mình. Mẹ không cho cháu vào đấy vì trong ấy toàn các bác ma thôi. Lâu lắm, phải đến lúc cháu sắp ngủ gật mẹ mới ra và cho cháu về nhà. Cái bà chủ nhà chỗ cháu ở ác lắm, không bao giờ cho cháu chơi với con bà ấy. Mấy lần mẹ cháu đánh nhau với bà ấy vì bà ấy đánh cháu. Mẹ cháu còn bảo không bao giờ cho cháu vào... vào... cái gì ý nhỉ - Bé con gãi gãi mái tóc rối vì không nghĩ ra điều cần nói. Nó bỗng nổi cáu với chính mình, đập vào đùi bồm bộp - Cái chỗ tuyền trẻ con ý, nhưng ở đó không có bố mẹ đi theo đâu.
- A, chú hiểu rồi, có phải trại trẻ mồ côi không?
- Đúng rồi, đúng rồi. Thế mà cháu không nghĩ ra... Chú uống trà nữa không?
- Có cho chú chén nữa... Thế rồi sao nữa, bé con có nhớ không?
Bé con rót thêm nước ở trong phích vào ấm trà, thủng thẳng nói tiếp:
- Có một buổi tối, tự nhiên cháu thấy các chú công an đi xe ô-tô đến công viên đông ơi là đông. Tất cả mọi người chạy tứ tung...
Bé con bỗng cười sằng sặc làm anh cũng phải cười theo. Nó ngửa cổ nhìn lên trần nhà như sợ cái cười ở trong miệng rơi ra mất. Mãi lúc sau mới kể tiếp.
- Có một cô đang ngồi đái bên cạnh gốc cây, không kịp kéo quần cũng đứng lên chạy nên bị ngã, bị chú công an bắt được. Cháu thấy cô ấy khóc nhưng chú công an vẫn đưa ra xe ô-tộ Đêm ấy cháu đợi mẹ mãi mà không thấy đâu. Cháu đi khắp công viên nhưng chả còn ai. Đến sáng có mấy đứa ăn xin đi ngang qua rủ cháu đi theo chúng, thế là cháu ra ở gầm cầu.
Rồi bé con lại cười khinh khích, khinh khích. Anh cũng khùng khục cười trong cổ họng. Nhìn con bé râm ran thế kia không thể không rộn lên theo nó được.
- Ở gầm cầu có một thằng rất buồn cười. Đầu nó ngoẹo sang một bên nên người ta toàn gọi nó là Ngoẹo. Ngày xưa nó bị bố nó say rượu cầm chân dốc ngược người đập đầu vào tường nên cái đầu bị vặn sang một bên. Nhưng mà nó chạy nhanh lắm chú ạ. Nhìn nó chạy ai cũng phải buồn cười. Người ta bắt nó chạy rồi mới cho cái ăn hay cho tiền. Nó bao giờ cũng xin được nhiều nhất và chia cho bọn cháu.
- Thế bọn nó bây giờ ở đâu?
- Cháu làm sao biết được? Có khi chúng nó vẫn ở chỗ gầm cầu ấy.
- Bé con có muốn ra chỗ đó tìm chúng nó không?
Bé con lại cười tít mắt, lắc đầu.
- Chắc là xa lắm? Mới lại chúng nó cũng còn phải đi xin ăn như cháu ấy. Cháu bây giờ chỉ đi tìm mẹ thôi. Chắc là đi mãi thế nào cũng gặp. Tiền bán báo là để dành đi tìm mẹ đấy, cháu không ăn vào đó đâu.
- Thật à?
- Thật chứ! Mẹ yêu cháu lắm.
Bé con đứng dậy vươn vai, chép miệng kiểu bà già, thở hắt ra một cái.
- Cháu lại phải về đi làm đây. Trưa không kiếm được cái gì ăn bà ấy lại chửi cho điếc cả tai.
- Bà ấy có họ với bé con à?
- Họ gì mà họ với cái bà điên ấy. Bà ấy ăn khỏe lắm chú ạ. Có hôm bà ấy ăn hết cả hai cái bánh mỳ. Ăn thế kiếm sao cho đủ?
Anh bật cười nghe cái giọng cụ non của nó. Bé con trợn mắt nhìn anh.
- Cháu nói thật đấy!
- Thế sao bé con lại ở với bà ấy?
Bé con ghé sát tai anh thầm thì.
- Cháu chỉ nói cho chú biết thôi đấy. Bà ấy biết chỗ mẹ cháu, nhưng bây giờ chưa nói được. Phải đợi đã. Chứ không cháu theo bà ấy làm gì! Chú không được nói cho ai đâu đấy. Nếu mà lộ ra thì người ta không cho cháu gặp mẹ nữa. Bà ấy bảo thế!
- Được, chú hứa!
- Cháu ra ga đây!
Bé con chạy vụt đi.

Ngồi mãi ở trong nhà bức bí nhưng lại chả biết đi đâu đành phi xe đến nơi làm việc vào buổi chiều. Lúc ấy mọi người đang tụ tập đông đủ quanh bàn nước, hình như bàn luận chuyện gì đó. Tất cả quay lại nhìn anh, những cặp mắt dò tìm háo hức. Bất giác anh đưa tay lên sờ da mặt mình mà anh biết chắc chắn đã bị ngót nước quắt lại, lộ rõ những lỗ chân lông thẫm mầu hõm xuống thường thấy sau khi rượu đã theo hệ thống kênh rạch chằng chịt tưới đẫm cho từng tế bào của cơ thể để khi cạn đi làm nước bốc hơi theo. Một cảm giác tội lỗi chợt như một bóng đen chạy vụt qua khung cửa khi anh nghĩ rằng mọi người đã biết cuộc rượu tung giời nổ đất chiều qua.
Câu chuyện bị dừng lại đột ngột vì sự có mặt của anh còn hiện rõ trong cái vẻ ngây ngây trên từng gương mặt và những cái nhìn toan tính. Anh cảm thấy mình khiếm nhã vì đã xuất hiện không đúng lúc. Anh giả vờ cắm mặt ngay xuống quyển sách để trên bàn nhưng phải nhắm ngay mắt lại vì cảm giác nôn nao bỗng từ ruột gan cuộn lên. Máu dồn ứ lên hai thái dương thắt nở như theo nhịp đập của quả tim, có lúc tưởng sắp bục ra. Anh ngồi lặng đi...
Một người ngáp dài rồi vươn vai đứng dậy ra ngoài. Người thứ hai nói to lên là quên cái gì đó cần đi lấy về. Người thứ ba kêu mệt mà không khí trong phòng sao lại ngột ngạt đến thế... Lát sau trong phòng chỉ còn lại mình anh. Anh khẽ nhếch mép cười một mình. Như vậy là đài phát thanh tự do đã tìm được địa điểm mới thích hợp hơn để phát đi bản tin chiều. Từ lâu anh không được coi là cái trạm tiếp sóng đáng tin cậy vì cái vẻ lờ đờ ba phải, hết mọi sự quan tâm đến công việc cơ quan, hơn nữa lại thỉnh thoảng có những cuộc rượu khá mờ ám với tay trưởng phòng chính là đồng môn đạo tửu hôm quạ Kệ! Đỡ điếc tai! Anh thấy lòng thảnh thơi.
Một lúc sau thằng cha quắt queo, còn nhỏ hơn cả gã trưởng phòng đi vào, đến bên nhìn vào quyển sách anh để trước mặt, liếc nhau một cái.
- Giờ này ông vẫn còn quan tâm đến vấn đề nội bộ sinh thái à? - Y hỏi và châm thuốc hút, chìa bao thuốc có một điếu rút sẵn về phía anh - Ông hút thuốc? Đọc làm gì. Nếu ông cần biết, tôi nói qua cho mà nghe là ông nắm được ngaỵ Này, cái thuyết sinh thái bề sâu bây giờ xem ra phần nào có lý ông ạ. Loài người hư hỏng đến mức cần phải đảo ngược trật tự ưu tiên thừa hưởng truyền thống của họ, thậm chí phải hạn chế quyền lợi của họ, ông ạ. Có đúng thuyết ưu sinh nói thế không?
Để gã không phiền nhiễu mình, anh nhũn nhặn.
- Ông đọc rồi thì chắc ông nói là phải.
Gã cười khùng khục.
- Bỏ cái vẻ khiêm tốn đểu cáng ấy đi!
Anh cười khẩy chẳng phản đối cũng chẳng ra thừa nhận.
- Nhưng tôi khoái cái đểu của ông vì thực ra do ông chán bản thân mình, ông thấy mình vô dụng. Tay trưởng phòng bạn ông cơ, mới đáng tởm. Hắn ta đểu vì sợ người khác coi thường và rời bỏ mình. Tôi nói thế có đúng không?
Anh nhìn gã tuồng như từ nãy không nghe thấy gì, vẻ bình thản dửng dưng.
- Tôi muốn được đọc sách vì tôi sắp phải trả quyển sách này.
Đến lượt gã dường như không nghe thấy anh nói gì, nhìn khói thuốc vẻ suy tự Lát sau gã thủng thẳng nói tiếp như kiểu nói chuyện tâm tình.
- Ông bạn đồng niên trưởng phòng của ông xem ra khó đấy nhỉ? Bao công chạy chọt phấn đấu, tội nghiệp!
Anh cau mặt khó chịu.
- Ông nói gì, tôi không hiểu?
- Đấy, hứng khởi lên như thế có phải hay hơn không? - Gã lại cười khùng khục - Cái khuyết điểm lớn nhất của ông là ít chịu hứng khởi.
Đến nước này thì tết nhất là im lặng. Gã khẽ thở dài có vẻ cám cảnh.
- Xem ra đợt này bạn ông vẫn chưa được kết nạp, thấy bảo còn để phấn đấu tiếp. Lúc nãy họ vừa bàn tán như vậy đấy. Nếu thế thì cái chức phó giám đốc không đến lượt đâu vì nếu đợi thêm năm nữa thì quá mẹ nó tuổi rồi. Khổ chưa?
Anh xoay hẳn người về phía y, nhìn rõ gương mặt như vừa được bơm hơi căng lên phởn phơ.
- Các ông vừa ý rồi chứ?
Gã không nhìn anh, vẫn cứ kiểu cười khùng khục.
- Thế ông, nói thật đi, ông thấy bạn ông có xứng đáng chức phó giám đốc không?
Anh lúng túng cúi mặt xuống quyển sách khi bất chợt gã ngẩng phắt lên, rọi ánh mắt sắc lạnh soi người anh.
- Thực lòng tôi không quan tâm đâu, chỉ hỏi ông nghĩ sao về việc đó thôi cơ mà? ông thấy chưa, nói thẳng lòng mình là một công việc nhọc nhằn nhất và chứa đựng khả năng đau đớn đấy.
Gã cười rồi đứng dậy bỏ đi.
- Anh bỗng bực bội gấp quyển sách lại rồi đứng lên. Không thể đọc được nữa. Cũng không thể ngồi lại chỗ này. Cho qua luôn ngày hôm nay đi.
Anh ra quán trà cóc gần đó. Bà chủ quán vốn yêu quý anh, vui vẻ khoe ngay là có mười lít bản sắc dân tộc thằng cháu mới mang từ quê ra. Loại cất từ gạo nếp cái hoa vàng có thể xắt ra miếng được chỉ để dùng tại gia nhá, nhưng vì chú cũng là người nhà nên mời dùng thử. Thì làm một chén. Đằng nào anh cũng không định trở lại phòng làm việc nữa.
Vừa nhấp đầu lưỡi, anh có cảm giác là một dòng lửa rừng rực làm phồng rộp khoang miệng rồi từ từ trườn theo cổ họng, rơi tự do xuống tận thăm thẳm đáy lòng nguội lạnh. Lập tức khắp người xốn xang, rạo rực, mọi ý nghĩ cựa mình tỉnh dậy. "Chú cứ tự nhiên. Hết nó lại mang ra chọ Cứ mười lít một lần. Gọi là say đến cả trứng chấy... ". Khi anh uống xong cái tự nhiên theo lời mời của bà chủ quán hào phóng thì đôi tay trở nên yếu ớt như tay đứa trẻ, dắt xe máy chẳng khác dắt voi.
Về được đến nhà thì trời vừa nhập nhoạng. Nhớ con gái cồn cào nhưng không dám đến với cái mùi không thể phong kín được này. Gọi điện sợ nó căn vặn vì sao không đến thăm. Mai vậy. Ngày mai nhất quyết không lội vào dòng sông chếnh choáng ấy. Anh bỗng ngồi thừ ra. Cõi chiều muộn tựa một lỗ đen xoay xoay, càng xuống sâu càng thấy thăm thẳm. Anh để mình dập dềnh trong khoảng không vô trọng lượng của nó. Căn phòng bừa bộn bỗng như khơi rộng, bốn bề trống trải gió lùa. Khối tĩnh lặng đặc quánh trĩu nặng đến tiếng tích tắc của đồng hồ cũng gõ thủng một lỗ hổng thật rộng. Nước mắt bỗng đâu rưng rưng thấm vào da thịt ứa ra ngoài. Cơ hồ mọi nỗi niềm cũng sắp tan thành nước chảy đi. Cuộc đời anh bỗng trải ra trước mắt như một lâu đài hoang phế. Những ngôi đền tình yêu đổ nát dang dở rêu phủ đang chen chúc cùng với đám cỏ hoang dại cằn cỗi của đời sống hiện tại. Những cội đá của mọi cố gắng bất thành sứt sẹo giống vết thương lở loét ngơ ngáo đứng nhìn trời. Những cánh cổng sắt hoen gỉ đổ xiêu vẹo đóng lại một tâm hồn mệt mỏi rã rời... Anh bỗng thèm một hơi thở nhẹ bên tai! Chỉ một hơi thở nhẹ thôi. Hơi thở nhẹ còn mơ hồ hơn cả một ý nghĩ chợt lóe bay qua tâm trí. Thế cũng được mà...
Bất giác anh đứng lên đi ra ngoài không buồn khóa cửa.
Anh đến gầm cầu thang gần đó.
Bóng người đàn bà ngồi bó gối dưới gầm cầu thang hiện ra lờ mờ. Anh ngồi xuống bên cạnh thản nhiên như sắp vào cuộc trò chuyện. Bà ta cũng ngồi im không nói gì.
- Bé con chưa về à? - Anh hỏi sau giây phút im lặng.
Nó đi đón chuyến tàu chiều!
Cái giọng the thé dính nhơm nhớp đờm trong cổ họng cất lên.
Anh im lặng châm thuốc hút. Một cánh tay khẳng khiu giơ về phía anh.
- Cho tôi hút mấy.
Anh châm thuốc rồi đưa cho bà tạ Bà ta rít mạnh những hơi thuốc ngắn và ho sặc sụa. Giận dữ bà ta văng một câu chửi tục.
-Sao bà không đi với bé con?
- Khớp sưng tướng lết chả xong còn đi đâu? - Bà ta gãi sồn sột - Con ranh ấy còn bé gì nữa. Ở quê được khối việc.
Có vài người đi lên cầu thang. Thấy anh ngồi ở đó họ đi chậm lại tỏ vẻ ngạc nhiên. Anh quay mặt ra chỗ khác không có ý bắt chuyện nên họ tiếp tục đi nhưng ánh mắt vẫn còn quay lại phía anh.
- Tôi có một đề nghị này muốn nói với bà...
Bà ta nghe xong sững đi một lúc rồi dịch người về phía anh.
- Cái gì? - Giọng bà ta đầy vẻ tò mò không giấu nổi.
- Tôi hứa là nếu bà làm theo yêu cầu của tôi thì tôi sẽ cho bà một khoản tiền - Anh cố nhấn từng từ để tăng thêm phần quan trọng cho điều sắp nói ra.
- Tiền à? Nhiều không? - Giọng bà ta háo hức.
- Với bà tôi nghĩ là không ít.
- Ông nói đi.

Anh rít hơi thuốc cuối cùng rồi quẳng đầu mẩu ra ngoài xa, cố tình kéo dài thời gian để bà ta phải chờ đợi.
- Bà hãy nói cho bé con biết là mẹ nó ở đâu nếu quả thực bà biết điều đó.
Anh im lặng để lắng nghe phản ứng của bà tạ Bà ta ngồi im, húng hắng họ Anh nhìn thẳng về phía bà ta chờ đợi. Họ như trong một cuộc bắt trò chơi. Anh dứt khoát không nói gì để buộc bà ta phải lên tiếng trước.
- Nếu tôi nói điều này ông phải cho tôi tiền cơ... - Bà ta rụt rè nói nhưng không có vẻ gì sợ hãi.
- Tôi đã hứa rồi mà.
- Ông đưa trước tiền cho tôi.
Anh lục túi lôi mấy đồng tiền nhàu nát ra vuốt cho thẳng và nhẩm đếm.
- Tôi chỉ còn hai trăm, bà cầm lấy. Nếu bà nói sự thật thì ngày mai tôi sẽ cho thêm một trăm nữa.
Tiếng cười nhỏ nhưng lổn nhổn trong cái giọng sưng tấy của bà ta.
- Thật đấy nhá!... Ông biết không, tôi nói dối nó đấy. Tôi có biết mẹ nó ở đâu đâu. Chỉ nghe người ta kháo là con bé bị lạc mẹ Ở công viên khi ở đấy người ta quây bắt gái làm tiền. Nó đang đi tìm me... Ông tính tôi ốm yếu bệnh tật thế này không dựa vào nó thì khéo chả qua được mùa đông này...
- Khốn nạn!
Anh bỗng chồm lên xiết hai bàn tay quanh cổ bà tạ Người bà ta mềm nhũn đổ xuống đất và không kêu nổi một tiếng.
- Khốn nạn đến thế là cùng!
Anh rít lên, răng nghiến vào nhau trèo trẹo. Bỗng một sự tê dại chạy dọc cánh tay làm nó rã rời đau nhức khiến anh phải buông bà ta ra. Bà ta lồm cồm bò vào tận góc trong cùng gầm cầu thang như một con chó bị xua đuổi gầm gừ tự vệ. Anh thấy chạnh lòng, ngồi rũ ra thở hồng hộc. Chất men trong từng lớp màng mỏng tế bào vừa lắng dịu khi nãy giờ như được đổ thêm chất xúc tác bỗng vọt tăng nồng độ. Loạng choạng đứng dậy vịn tường, chưa lúc nào anh chợt căm ghét bản thân mình như lúc này.
- Đêm nay bằng giá nào bà cũng phải nói sự thật cho bé con biết, nhớ chưa! - Anh bỗng chuyển giọng dỗ dành đầy vẻ dịu dàng nhưng hết sức rành rẽ. Cái rành rẽ chứa đựng sự kiên quyết tàn nhẫn - Nếu bà không nói tôi sẽ giết bà.
- Vâng... vâng... - Giọng người đàn bà run lập cập - Nhưng... liệu nói ra sự thật có tốt cho con bé không đây?
Anh xiêu vẹo bước đi.
Có lẽ lâu lắm, không nhớ cách đây đã bao nhiêu năm, giờ anh mới ngồi lặng lẽ một mình suốt đêm dài mà không cần nhấn chìm trong cái thứ nước đắng ngắt đê mê kia. Lặng lẽ. Không khổ sở. Không cám cảnh. Không quằn quại. Chỉ lắng dịu sự chờ đợi. Anh dễ dàng hình dung vẻ khổ sở của bé con khi nó chạy đến với anh, nức nở với anh hệt như con gái mỗi khi gặp chuyện gì đó tủi thân... Anh sẽ bắt đầu cùng nó. Bắt đầu cái gì anh không biết? Bắt đầu từ đâu anh không biết? Nhưng phải bắt đầu. Dứt khoát là thế. Một bắt đầu là sự thật.
Khoảng canh ba lòng anh bồn chồn không yên nên phải bước ra ngoài.
Khu nhà yên ắng chìm trong gió lạnh đang nhả những hạt mưa lây nhây xuống mặt đất. Anh vươn vai một cái rồi đi về phía gầm cầu thang.
Anh rón rén đi vào. Bỗng giật ngược người sững lại khi nghe tiếng rít lên the thé.
- Đấy nhá, tôi nói rồi... Nhưng nó bỏ đi... Không phải tại tôi nhá...
Anh quỳ hẳn xuống nền đất ẩm ướt để ngó vào gầm cầu thang. Người đàn bà ngồi thu lu trong góc, xo ro người để che lạnh.
- Bà bảo sao? Bé con đi đâu?
- Ngoài đường ngoài chợ ấy, còn đi đâu được nữa...
- Bà kể lại đầu đuôi xem nào - Anh cố giữ lại không để giọng mình run lên.
- Đêm qua nó về tôi nói hết cả ra. Nó khóc chửi tôi rồi nó ôm quần áo chạy biến đi... Thấy chưa, rõ dở hơi chưa?
Anh cúi đầu nghe bà ta rủa xả những lời tục tĩu chặp nữa. Cũng chẳng biết bà ta rủa xả ai, anh, bé con, hay chửi chính bà ta?
Anh bỏ về phòng.
Có lẽ lâu lắm rồi, bao nhiêu năm cũng không nhớ nữa, đêm nay anh mới thấy mình tỉnh táo như có ngọn đèn tỏa rạng từ bên trong đến độ cả người như cục lân tinh đang phát sáng. Sự thật khi lộn trái ra cũng xấu xí và độc ác như sự giả dối vậy. Anh tê cứng như bị ngâm trong bể phoóc môn của một quyết định sai lầm. Sao bây giờ anh mới nghĩ ra điều này cơ chứ?
Không chịu nổi bóng tối lem nhem trong gương mặt đen đúa phết quệt đầy tuyệt vọng lượt phấn mỏng, anh đứng dậy bật đèn. ánh sáng chớp lên tựa cái nháy mắt tinh nghịch rồi tắt ngấm. Bóng đèn đã bị cháy. Anh quờ tay trên mặt tủ buýp phê tìm kiếm thì vơ phải bó báo mà bé con cất vào đấy. Anh rút một tờ, xé một vạt bật diêm châm để tìm đoạn nến để đâu đó.
ánh lửa nhỏ như búp hoa sen nghiêng nghiêng trên đầu cây nến có những vệt kéo đen sì giống nước mắt của cô gái tân thời ngày nay bị dính đầy masscạ Anh ngồi tựa lưng vào cánh tủ, ngay dưới bông hoa lửa. Tờ báo cháy mất một đoạn vứt bên cạnh. Bất giác anh cầm lên và giơ ra trước mặt. Có ba chữ to tướng đen sì chập choạng trong ánh lửa nhỏ hút lấy cái nhìn của anh: "Tìm TRẻ LạC". Định quẳng đi nhưng chút mơ hồ níu kéo nên anh đọc tiếp những dòng chữ nhỏ ngay sau đấy. "Mẹ là Hoàng Thị Hằng tìm con gái là Hoàng Thị Ngạ Con đã bị lạc mẹ Ở công viên Bách Thảo năm con lên bảy tuổi. Bây giờ con mười hai tuổi. Con có cái sẹo ở đầu gối do bị ngã lúc còn nhỏ. Ai có lòng từ bi đang nuôi nấng cháu thì xin báo cho mẹ cháu biết. Tôi xin hậu tạ!".
Anh buông vạt báo xuống thẫn thờ nhìn qua song cửa sổ.
Ngoài kia là đêm, là ngày, là gió bấc mưa phùn, là những điều anh đã biết, đã trải nghiệm, đã yêu thương, đã thất vọng, chán chường, là cả những điều anh chưa từng biết, là cả một thiên hà yêu ghét, giận hờn xa lắc mà sao vẫn thấy tù túng, ngột ngạt nhưng dễ gì rời bỏ...
Có lẽ lâu lắm rồi, đã bao nhiêu năm không nhớ nữa, anh mới thấy mình lại phồng rộp trong nỗi đau khổ cuồng dại, nỗi phấp phỏng bất an cào xé, cảm giác được bứt phá từ đâu đó âm thầm lời giục giã dấn bước lên đường.